اخبار و مطالب روز نساجی: منسوجات پزشکی 

منسوجات پزشکی: انواع و کاربردها

Medical Textiles: Types and Applications

منسوجات پزشکی شاخه ای از منسوجات فنی هستند که کاربرد وسیعی در علوم پزشکی دارند. این منسوجات بیشتر به دلیل ویژگی های فنی خود شناخته می شوند تا ارزش های زیبایی شناختی آنها مورد توجه قرار بگیرد. کاربردهای متعددی در زمینه پزشکی وجود دارد. منسوجات پزشکی را می توان به شکل پلیمرها، الیاف، نخ ها و پارچه ها (تاری پودی، گردباف، بافته یا بی بافت) استفاده کرد. هدف از استفاده از منسوجات پزشکی تامین ایمنی، راحتی و کمک به بهبود و کاهش درد بیماران است.

شاخص های کیفی منسوجات پزشکی
• قابلیت جذب بالا (پنبه استریل شده، بانداژ)
• استحکام، کشش، انعطاف پذیری، نرمی و دوام بالاتر
• مواد غیر سمی
• غیر سرطان زا
•  ضد میکروب
• محصولات بهداشتی
• واکنش های غیر آلرژیک
• خواص راحتی بهتر
• محافظت در برابر عفونت  (ماسک، روپوش، کیت PPE)
• غیر واکنش پذیر یا از نظر شیمیایی بی اثر
• زیست سازگاری یا بی اثری، یعنی وقتی در داخل بدن استفاده می شود نباید واکنش نشان دهد.
• قابلیت استریل شدن (فرایند فیزیکی یا شیمیایی)
•  خاصیت نوری (در مورد لنزهای تماسی)
•  خاصیت سطحی بیشتر
• خاصیت انتشار (برای انتشار کنترل شده دارو به ناحیه زخمی یا بیمار)
 
منسوجات جراحی
• قابل کاشت
• غیرقابل کاشت

1. در حین جراحی یک بریدگی یا سوراخی وجود دارد که ترمیم، برداشته یا جایگزین می شود. بنابراین از منسوجات پزشکی مختلف استفاده می شود.
2. مواد قابل کاشت موادی هستند که در داخل بدن استفاده می شوند. آنها طیف گسترده ای از کاربردهای ترمیمی مانند جایگزینی عروق خونی، پوست آسیب دیده، دریچه های قلب آسیب دیده و زخم ها را دارند. این مواد زیست سازگار هستند، هیچ خطری ندارند و دارای گواهینامه ISO هستند.
3. مواد غیرقابل کاشت موادی هستند که در خارج از بدن استفاده می شوند و مانند بانداژ، پنبه جراحی و گاز سازگار با پوست بدن هستند.
4. وسایل برون بدنی وسایلی هستند که برای انتقال مواد از خارج بدن به داخل و بالعکس استفاده می شوند. آنها به جای اندام های ضروری غیرفعال استفاده می شوند. به عنوان مثال: کلیه مصنوعی، ریه، کبد.
5. محصولات بهداشتی/بهداشتی محصولات ضروری قابل شستشو یا یکبار مصرف هستند مانند ماسک، روپوش جراحی، دستمال مرطوب، نوار بهداشتی، دستمال، و غیره. آنها به جلوگیری از عفونت و آلودگی کمک می کنند.

منسوجات پزشکی زیست تخریب پذیر
موادی که می توانند توسط بدن جذب شوند، مواد زیست تخریب پذیر نامیده می شوند. این مواد در عرض 3-2 ماه پس از استفاده در داخل بدن جذب می شوند. به عنوان مثال: نخ جراحی.
پنبه و ویسکوز از مواد زیست تخریب پذیر هستند، اما نمی توان از آنها در منسوجات پزشکی غیرقابل کاشت استفاده کرد. کلاژن یک ماده زیست تخریب پذیر است که می تواند به صورت لیف/ژل استفاده شود. این ماده از جلبک های دریایی به دست می آید. پلی ساکاریدها، کیتین یا آلژینات کلسیم نیز مواد زیست تخریب پذیر با خواص درمانی مطلوب هستند و برای پانسمان پوست و به عنوان پوست مصنوعی استفاده می شود. به خوبی به بدن می چسبند، به طور همزمان پوست را تشکیل می دهند، سرعت التیام را افزایش می دهند و درد را کاهش می دهند.

زیست تخریب پذیری در دو فرآیند انجام می شود:
1.تجزیه
2.جذب
1.تجزیه : مواد پلیمری به مونومرها یا الیگومرها تجزیه می شوند  (پلیمرهای دارای درجه پلیمریزاسیون 7 یا 8) فرآیند تجزیه یک فرآیند دو مرحله ای است : کاهش زنجیره مولکولی و کاهش وزن مولکولی که توسط مواد زیر صورت می گیرد.
• آنزیم ها (برای کاربردهای قابل کاشت)
• هیدرولیز (برای کاربردهای غیرقابل کاشت)
•  واکنش اکسایش عناصر مختلف موجود در داخل بدن (برای کاربردهای غیرقابل کاشت)

2.جذب : فرآیندی است که در آن مواد (دارای مونومر یا الیگومر) با گروه خونی سازگار هستند و می توانند با خون مخلوط شوند یا به شکل ادرار یا عرق از بدن دفع شوند.
عوامل موثر بر تجزیه زیستی عبارتند از:
• ساختار شیمیایی مواد
• بلورینگی
• شکل و مورفولوژی
• تعادل آبدوستی / آبگریزی (زمانی که غشاء فقط داروها را عبور می دهد، به عنوان یک ماده آبگریز رفتار می کند).

منسوجات پزشکی زیست تخریب ناپذیر
منسوجات غیر قابل تجزیه زیستی مانند پلی استر، پلی پروپیلن (PP)، پلی تترا فلوئورواتیلن (PTFE)، پلی آمید، پلی اتیلن، شیشه، کربن و الیاف الاستومری که برای ساخت ماسک جراحی، کلاه، کیت PPE، روپوش، پتو، روکش استفاده می شود.

منسوجات پزشکی قابل کاشت
این منسوجات در هر دو ایمپلنت بافت های سخت و نرم استفاده می شوند.
• بافت های سخت معمولا ایمپلنت های ارتوپدی مانند استخوان، دندان، سیمان استخوان، مفاصل استخوانی هستند.
• چنین ایمپلنت هایی دارای خواص مکانیکی عالی هستند
• کامپوزیت های کربنی ترجیحا برای کاربردهایی مانند ایمپلنت های ارتوپدی استفاده می شوند.
• یک ماده بی بافت ساخته شده از گرافیت و تفلون به عنوان ماده پوششی روی ایمپلنت های ارتوپدی برای بهبود رشد بافت استفاده می شود.

کاشت بافت نرم عموما برای پانسمان پوست استفاده می شود.
1. بسیار انعطاف پذیر و با خم شوندگی بالا
2. خاصیت ضد باکتریایی
3. جلوگیری از کم آبی زخم
4. خاصیت جذب بالا برای جذب مایعات زخم
5.  برای چنین کاربردهایی از منسوجات تاری پودی نرم مانند گاز، منسوجات بی بافت مانند نوارها و مواد ریز متخلخل استفاده می شود.
6. ماهیت مواد باید زیست تخریب پذیر (آنزیم) باشد که به صورت تجاری در دسترس باشد. برای پانسمان پوست از پلی ال-لوسین (پلیمر اسید آمینه طبیعی)، کیتین و کلاژن استفاده می شود.

7.  الزامات الیاف برای ایمپلنت های بافت نرم عبارتند از:
- سازگاری بافت
- خاصیت انتقال بخار آب بهتر در مقایسه با پوست معمولی
- نفوذ ناپذیری در برابر میکروارگانیسم ها
- جلوگیری از انقباض زخم
- انعطاف پذیری و خم شوندگی برای پوشش سطح زخم نامنظم
- خاصیت ارتجاعی برای امکان حرکت بافت زیرین بدن

کاربردهای بخیه
بخیه ها برای بستن زخم، اتصال بافت ها (بافت های نرم) و بستن عروق خونریزی دهنده استفاده می شود. بخیه ها می توانند دو نوع باشند:
• بخیه قابل جذب زیستی – (از کلاژن، کیتین، اسید پلی گلیکولیک استفاده می شود. کیتین به دلیل خاصیت کششی آن بهترین ماده است)
•  نخ بخیه غیر قابل جذب (PET، پلی تترا فلوئورواتیلن، ابریشم)

منسوجات پزشکی غیرقابل کاشت
این منسوجات در زمینه های زیر کاربرد دارند:
• پدهای قابل جذب مراقبت از زخم (پنبه، ویسکوز)
• پد لایه ای تماسی (ابریشم، پلی آمید، ویسکوز)
• مواد پایه (پنبه، ویسکوز، پلی آمید، مواد الاستومری)
•  بانداژ ساده (پنبه، ویسکوز)
•  بانداژهای ارتوپدی حمایتی/فشاری  (پلی اورتان، PP، PE، PET، ویسکوز، پنبه)
•  کرپ بهترین نمونه از منسوجات غیرقابل کاشت است.

منسوجات پزشکی برون بدنی
• کلیه های مصنوعی (الیاف ویسکوز توخالی) – وظیفه آن حذف مواد زائد از خون است.
• کبد مصنوعی (الیاف ویسکوز توخالی) - به جداسازی و پراکندگی پلاسما و ورود پلاسمای تازه کمک می کند.
• ریه های مکانیکی (پلی پروپیلن توخالی و غشای سیلیکونی) - دی اکسید کربن را از خون خارج می کند و خون تازه را به رگ ها می رساند.

مواد نساجی مورد استفاده برای مراقبت های جراحی
• پرده ها (PP، PET، ویسکوز و پنبه)
• ملافه (پنبه، ویسکوز)
• پتو (پنبه، PET تاری پودی و گردباف)
• ملحفه و روکش بالش (پنبه، ویسکوز)
• لباس های عمومی مانند یونیفرم (پنبه، تاری پودی)
• لباس های محافظ مانند دستکش (پنبه، PET و لاستیک)
• صندلی (PP، PET)
• لایه جاذب (خمیر چوب، بی بافت).
بنابراین، منسوجات پزشکی در دنیای امروز کاربردهای گسترده ای پیدا کرده اند. با پیشرفت علم و فناوری، پیشرفت زیادی در این زمینه حاصل شده است. علوم بالینی تحت تأثیر استفاده از چنین منسوجاتی قرار گرفته است. این مواد تحت آزمایش های دقیق ISO قرار می گیرند تا مراقبت و کیفیت آنها برای کاربران تضمین شود.

♦ منابع مرتبط :

www.technicaltextile.net►

i. Meena, C. R., Ajmera, N. & Sabat, P. K., n.d. TechnicalTexttile.net. [Online] Available at: https://www.technicaltextile.net/articles/medical-textiles-2587. [Accessed 2022].

ii. Textile Sphere, n.d. [Online] Available at: https://www.textilesphere.com/2020/03/medical-textiles.html [Accessed 2022].

♦ لینک اشتراک گذاری :

 https://B2n.ir/nassajyar1380►

♦ مطالب پیشنهادی :

-منسوجات و پوشاک کاربردی در صنعت نساجی

-کنترل خونریزی با فناوری نانو الیاف

- منسوجات هوشمند برای گوش کردن به ریه

- منسوج هوشمند چیست

- منسوجات پزشکی،ویژگی ها،انواع و کاربردها

.

.

لطفاً ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.