نخ مونوفیلامنت (Monofilament) به نخ نامریی (Invisible) یا نخ نایلون نیز مشهور است. نخ‌ مونوفیلامنت ، همان‌طور که از نام آن پیداست، تنها از یک تک فیلامنت تشکیل شده‌است. اندازه این فیلامنت‌ها بسیار بزرگ‌تر از فیلامنت های بکار رفته در تولید نخ‌های چندفیلامنتی (Multifilament) است. درنتیجه نخ مونوفیلامنت نسبتاً سخت و انعطاف نا‌پذیر است و عمدتاً در تولید طناب (Rope) و نخ بسته‌بندی یا ریسمان (Twine) مورد استفاده قرار می‌گیرد. دامنه نمره این الیاف معمولاً بین ۷۵ تا ۵۰۰۰ دنیر است . قطر نخ‌های مونو‌فیلامنت معمولاً در محدوده بین 0.08 تا  3 میلیمتر (80–3000 µm) قرار دارد. قطر 0.9-0.1 میلیمتر در تولید منسوجات و پارچه فیلتر کاربرد دارد و قطر 0.15-0.1 میلیمتر در تولید مونوفیلامنت های ویژه مهندسی (مثل  CVD (رسوب دهی شیمیایی بخار) (Chemical vapor deposition) ) بکار می رود.

مونوفیلامنت ها بر اساس نمره نخ (دنیر) و استحکام کششی فروخته می شوند. برای تعیین نوع کاربرد نرمی و یکنواختی قطر نخ حائز اهمیت است.

جدول مقایسه نخ مونوفیلامنت با نخ چندرشته ای

ماده اولیه نخ مونوفیلامنت چه می تواند باشد؟

نخ‌های منوفیلامنت از پلیمرهای ترموپلاستیک تولید می‌شوند. پلیمرهای متداولی که برای تولید مونوفیلامنت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

• پلی‌آمید (Polyamide) شامل انواع نایلون 6 (Nylon 6)، نایلون 6.6 (Nylon 6,6) و نایلون 6.10 (Nylon 6,10)

• پلی‌استر (Polyester)

• کوپلی‌استر (Copolyester)

• پلی‌پروپیلن (Polypropylene)• پلی‌اتیلن (Polyethylene)

• پلی‌فنیلن سولفید (Polyphenylene sulfide - PPS)

• پلی‌وینیلیدن فلوراید (Polyvinylidene fluoride - PVDF)

هر یک از این پلیمرها با توجه به خواص فیزیکی، شیمیایی و حرارتی خاصشان در کاربردهای متفاوت صنایع نساجی، فیلترسازی، پزشکی، شیلات، خودروسازی و لوازم ورزشی به کار می‌روند.

جدول مقایسه نخ مونوفیلامنت پلی استر و نایلون

فرایند تولید نخ مونوفیلامنت

فرآیند تولید مونوفیلامنت ترکیبی از دو فرایند ذوب‌ریسی (Melt spinning) و بریدن فیلم (Slit film) است. در دستگاه ذوب ریسی، پمپ ذوب (Melt pump) اکسترودر (Extruder)  در بالای اسپینرت (رشته ساز) (Spinneret) نصب است، عملکرد آن باعث می شود که رشته های نسبتاً ضخیم با قطر بین ۰٫۰۸ تا 3 میلی‌متر از سوراخ های ریز اسپینرت روزن رانی (Extrude) شوند. سپس این رشته ها درون حمام آب (Water bath) سرد شده و در ادامه توسط غلتک‌های گودت (Godet rolls) کشیده می‌شوند. مرحله جهت‌دهی مولکولی  (Orientation) از طریق گرم‌کردن مجدد رشته ها و کشش آنها توسط غلتک های تعبیه شده در کوره (Oven) انجام می‌گیرد. به‌جای استفاده از کوره برای جهت دهی، از غلتک‌های گودت داغ (Heated godet rolls)  نیز می توان استفاده نمود. این فرآیند باعث ایجاد ساختار مولکولی منظم‌تر، افزایش استحکام کششی و بهبود خواص مکانیکی و حرارتی نخ مونوفیلامنت می‌شود.

سطح مقطع نخ مونو فیلامنت

نخ مونوفیلامنت در سطح مقطع های دایره ای، مثلثی، ستاره ای، هالو و دندانه دار (Grooved) تولید می شود.

-    جهت تولید پارچه تاری پودی معمولا از مونوفیلامنت با سطح مقطع دایراه ای استفاده می شود.

-    مونوفیلامنت های هالو یا شکل دار در مواردی بکار می روند که وزن کمتر، نرمی بیشتر یا لمس زیردست بهتر مورد نیاز است.

-    فیلامنت‌ها با سطح مقطع غیردایره ای معمولاً در تولید منسوجات بی‌بافت (Nonwoven fabrics) به کار می‌روند.

از دلایل اصلی تولید نخ مونوفیلامنت در سطح مقطع های مختلف این است که بتوان به آن ویژگی های خاصی بخشید؛ بطور مثال:

•    انعطاف پذیری و سختی خمشی (Bending stiffness)

•    سطح تماس و اصطکاک

•    ویژگی های نوری/شفافیت (Optical/transparency)

•     پکینگ و نفوذپذیری در مش ها (توری ها)(Packing and permeability in meshes)

خواص مکانیکی و فیزیکی نخ مونوفیلامنت

*   سختی خمشی بالا (انعطاف پذیری کم) نسبت به نخ های مولتی‌فیلامنت.

*   حجم کم و تراکم پذیری پایین ( Compressibility)

*   آبرفتگی (Shrinkage): برخی منوفیلامنت‌ها (به ویژه نایلون) در اثر حرارت آبرفتگی پیدا می کنند. حداکثر میزان آبرفتگی گزارش شده برای مونوفیلامنت نایلونی در حدود ۱۰٪ است؛ مقدار متداول برای مونوفیلامنت از مواد دیگر ۳–۴٪ گزارش شده است.

*    میزان خمش قبل از پارگی در منوفیلامنت‌های قطور کم است؛ 

♦ منابع مرتبط :

https://textile-yarn.com►

https://textile-yarn.com►

♦ لینک اشتراک گذاری :

B2n.ir/nassajyar1942►

♦ مطالب پیشنهادی :

 - فیلم اولین دستگاه پرزسوز تایژو در ایران

 - فیلم نصب و راه‌اندازی 10 دستگاه بافندگی رپیری WL808 وانلی در بوشهر 

.

.

لطفاً ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.