اخبار و مطالب روز نساجی: نوآوری در منسوجات

کاربرد بیوتکنولوژی در پارچه های جین

Application of Biotechnology on denims

بیوتکنولوژی در مسیر تحول تولید پارچه جین

بیوتکنولوژی به گروهی از فناوری‌ها اطلاق می شود که با موجودات زنده و تولیدات آنها سر وکار دارد. این کار با هدف بهبود زندگی ما انجام می شود. بیوتکنولوژی مدرن تأثیر زیادی بر اقتصاد و جامعه جهانی دارد. بهترین مثال برای آن مهندسی ژنتیک است، فرآیندی برای اصلاح ژن‌ها در یک موجود برای حذف یا اضافه کردن هر ویژگی؛ بیوتکنولوژی مدرن کاربرد بسیار زیادی در صنعت نساجی دارد، مانند آهارگیری(اهار زدایی) آنزیمی، شستشوی آنزیمی و غیره.

استفاده از آنزیم ها به دلیل غیر سمی بودن و سازگاری با محیط زیست امری شناخته شده است. کاربرد آنزیم ها عمدتاً در فرآیند های مرطوب و یا به میزان کمی در دیگر فرایند های نساجی بکار می رود. از دیگر مزایای فناوری آنزیمی هزینه نسبتاً پایین تر، زمان پردازش کمتر، صرفه جویی در انرژی و آب و بهبود کیفیت است. آنزیم ها پروتئین هایی هستند که از زنجیره های خطی بلند اسیدهای آمینه تشکیل شده اند که محصولات سه بعدی تولید می کنند. هر زنجیره اسید آمینه دارای یک ویژگی منحصر به فرد است.

شرکت Novozymes اخیراً دو ارزیابی در چرخه تولیدی کارخانه های نساجی در چین انجام داده است. یکی بیوسکرینگ است که ناخالصی های پنبه را از بین می برد. مورد دیگر سفیدگری که برای رنگ بری مواد اضافی قبل از رنگرزی استفاده می شود.

شستن لباس ها موجب راحتی در پوشش می شود. در عملیات تکمیل روی لباس ها در حین شستشو، پارامتر های زیادی بر شید و خواص مکانیکی لباس تأثیر می گذارند. تکمیل لباس‌های جین دارای روش‌های مقدماتی مختلفی مانند استون‌شویی، سنگ‌شویی، شن‌شویی، نمدی کردن و غیره است. اخیراً فرآیند ششستشوی آنزیمی در تکمیل پارچه های جین به دلیل ماهیت سازگار با محیط‌زیست و عدم آسیب‌رسانی به لباس‌ها محبوبیت پیدا کرده است.

طبقه بندی:

برخی از روش‌های شستشوی مکانیکی عبارتند از سنگ شویی،میکروسندینگ،ویسکرینگ،جین شات‌گان، رنگ پریدگی با جت آب، فوق سنگ شویی، یخ شویی، ترمو جین، تکمیل لیزری و غیره هستند.

تکمیل جین:

تکمیل پارچه های جین برای ایجاد جذابیت و یا ظاهر شیک استفاده می‌شود. در زمان های قدیم، عملیات تکمیلی با استفاده از فرآیندهای شیمیایی و فیزیکی انجام می شد. فرآیند های تکمیل خشک نیز بر روی شلوار جین انجام می شود تا اثرات مطلوب را به دست آورد.

آهار گیری با آنزیم:

ابتدا آهارگیری روی پارچه جین با آمیلاز ها انجام می شود، نخ های تار پارچه جین با ترکیبات کمی مانند  نشاسته، پلی وینیل الکل، پلی استرن، ژلاتین ، روغن، موم و غیره آهارزنی می شوند تا سفتی و پایداری در طول پروسه بافندگی و عملیات دوخت فراهم شود. آمیلاز ها نشاسته را به قندهای محلول در آب تجزیه می کنند. آهار های طبیعی را می توان به راحتی توسط آمیلازها حذف کرد که در آن نوع آنزیم، غلظت، Ph، دما، زمان و غیره باید به درستی کنترل شود تا بهترین نتایج حاصل شود. رسوب زدایی را می توان با روش اکسیداتیو و با استفاده از پراکسید هیدروژن انجام داد، اما آهارگیری آنزیمی سودمندتر است زیرا راندمان بالاتر، عدم آسیب به الیاف و عدم استفاده از مواد شیمیایی خطرناک را به همراه دارد.

سنگ شویی طبیعی :

یکی از روش های شستشوی پارچه جین است که ظاهری رنگ و رو رفته به لباس می دهد. در این کار از سنگ معدنی یا متخلخل برای شستشو استفاده می شود. یک روش جایگزین برای سنگ شویی استفاده از آنزیم سلولاز است. کاهش استفاده از سنگ معدنی باعث آسیب کمتری به لباس، ماشین و محیط می شود. سلولاز خنثی دارای ویژگی خاصی است که نمای سنگی را با حداقل رسوب در طول عملیات ایجاد می کند. بنابراین، در شلوار جین و سایر لباس‌های جین تفاوت رنگ بیشتری بین نخ های سفید و آبی وجود دارد.

سفید گری طبیعی:

سفیدگری طبیعی عمدتا با آنزیمی به نام لاکاز انجام می شود. لاکاز آنزیمی است که واکنش فنل های اکسید کننده و همچنین کاهش همزمان اکسیژن به آب را تسریع می کند. لاکاز به تنهایی نمی تواند رنگ نیلی را روی جین بی رنگ کند و به واسطه ای نیاز دارد که الکترون را از نیل به اکسیژن منتقل کند. به همین دلیل یک شستشوی منحصر به فرد روی جین مورد نیاز خواهد بود. سفید گری هیپوکلریتی معمولی نیز قابل انجام است اما به دلیل معایب آن مانند سخت بودن مواد و محیط استفاده نمی شود. سفید گری آنزیمی را می توان تحت شرایط کنترل شده انجام داد که کنترل آن بسیار ساده تر است. کشش برای پارچه جین مفید است، بدون اینکه هیچ تاثیری بر حالت کشسانی بگذارد. پس از آنزیم سلولاز برای سایش و درخشندگی بیشتر جین استفاده می شود.

مزایای شستشوی آنزیمی

برای به حداقل رساندن تأثیر استفاده از مواد شیمیایی سخت بر محیط زیست، بسیاری از صنایع از آنزیم ها به عنوان کاتالیزور بیولوژیکی استفاده می کنند. به دلیل استفاده از آنزیم ها می توان در انرژی صرفه جویی کرد و اثرات زیست محیطی را کاهش داد. کاربرد آنزیمی در زمان افزایش آگاهی در مورد توسعه پایدار و تغییرات آب و هوا اهمیت بیشتری پیدا می کند. نباید فراموش کرد که تولید آنزیم ها با خطرات زیست محیطی نیز همراه است.

بیشتر فرایند های تکمیل جین از سنگ ها به آنزیم‌ها تغییر پیدا کرده اند. سنگ شویی گاهی اوقات به عنوان شستشوی آنزیمی در نظر گرفته می شود. سنگ شویی دارای معایبی است از جمله اینکه کنترل شدت فرآیند سایش دشوار است. همچنین به دلیل سایش، کیفیت پارچه تحت تاثیر قرار می گیرد و هزینه های تولید را افزایش می دهد. برای جلوگیری از این کار ، از آنزیم ها برای حذف بقایای نشاسته و موم از مواد اولیه و همچنین برای دادن پوشش یکنواخت به پارچه استفاده شده است.

در فرایند سلولازی نیازی به پاکسازی سنگ از لباس جین نیست. این امر باعث کاهش زمان عملیات نیز می شود. تعداد شستشوها پس از فرآیند آنزیمی در مقایسه با تعداد شستشوهای مورد نیاز برای سنگ شویی کمتر است. هنگامی که آنزیم ها جایگزین سنگ ها می شوند آسیب کمتری به لباس و دستگاه وارد می شود و گرد و غبار پوکه کمتر می شود. لباسی که تحت فرایند سلولاز قرار می گیرد، خواص خوبی مانند زیردست نرم و ظاهر بهتر خواهد داشت.

آنزیم های مورد استفاده در صنعت نساجی

برای آهارگیری : آمیلازها (پالکوزیم، پالکوزیم اولترا، پالکوزیم پلاس)
برای پرداخت بیو، تکمیل جین: سلولاز (Palkofeel، Palkosoft، Palkostone و غیره)
 برای پاکسازی و سفید گری: کاتالاز Palkoperox
برای شستشوی اولیه بیو جهت ازبین بردن آلودگی : آنزیم چند جزئی Palkoscour

شرایط شستشوی آنزیمی

آنزیم ها فقط در شرایط محیطی مناسب ، فعال هستند. هنگامی که این شرایط تغییر کند، سرعت واکنش تغییر خواهد کرد. موجودات کمی در طبیعت وجود دارند که می توانند با شرایط آنزیم های خود، سازگار شوند تا سرعت واکنش متعادل شود یا ممکن است با شرایطی که در آن زندگی می کنند سازگار شوند. عوامل اصلی دما، pH، غلظت (سوبسترا و آنزیم) بر واکنش تاثیر گذار خواهند بود .

 نمونه جین با شستشوی های مختلف

 سنگ شویی

 فرایند شستشو

♦ منابع مرتبط :

►www.fibre2fashion.com

♦ لینک اشتراک گذاری :

https://b2n.ir/nassajyar822►

♦ مطالب پیشنهادی :

-راهکاری دوستدار طبیعت برای رنگرزی پارچه جین
-پایداری و دیجیتالی شدن فرآیند تکمیل پارچه
-اتوماسیون از رول پارچه تا محصول نهایی تکمیل شده

.

.

لطفاً ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.