از جمله کاربردهای شاخص الیاف پلی استر (PPT، PET و PBT)  در زمینه تولید فرش، کفپوش و روکش (کاور) صندلی خودرو می باشد. در این مقاله به این موضوع پرداخته خواهد شد که هر یک از این الیاف برای کدام کاربرد مناسب تر هستند. پیش از آن مقایسه این سه نوع الیاف از جنبه های مختلف می تواند بستر ذهنی لازم را فراهم سازد.

جدول 1. مقایسه ویژگی های شیمیایی و ساختاری PET، PTT و PBT

جدول 2. مقایسه خواص فیزیکی و مکانیکی PET، PTT و PBT

نکات فنی مهم

•    الاستیسیته و بازگشت شکل: الیاف PTT و PBTبه‌طور قابل توجهی در این زمینه بهتر از PET هستند که این باعث دوام بهتر فرش و راحتی بیشتر روکش‌های صندلی خودرو می‌شود.

•    پایداری حرارتی: الیاف PBTپایداری حرارتی بالاتری دارد و این امکان را فراهم می‌کند که در شرایط محیطی که گرما و حرارت وجود دارد عملکرد بهتری داشته باشد.

•    مقاومت شیمیایی و UV: الیاف PBT مقاومت بسیار بیشتری در برابر مواد شیمیایی و اشعه UV دارد و در کاربردهای فنی و خودرو که مسئله دوام اهمیت دارد، گزینه مناسب‌تری می باشد.

•    جذب رطوبت: الیاف PBT جذب رطوبت کمتری دارد. یعنی سریع ترخشک شده و ثبات ابعادی بهتری دارد؛ این ویژگی کاربرد آن در  روکش صندلی خودرو را توجیه می کند.

با توجه به مشخصات ذکر شده در جداول و نکات فنی فوق، اکنون می توانیم از بین الیاف پلیمری PET، PTT و PBT بهترین گزینه را برای تولید فرش، کفپوش و روکش صندلی خودرو انتخاب نماییم.

فرش (Carpet)

نوع الیاف مورد استفاده در فرش، تأثیر زیادی بر بافت، غنای رنگ و جذابیت کلی آن دارد. در زمینه تولید فرش، الیاف PTT بهترین گزینه محسوب می شود. الیاف PTT در بازار با نام الیاف پلی استر تریکستا (Triexta Polyester)  نیز خوانده می شود. دلایل این انتخاب عبارتند از:

•    الیاف PTT  الاستیسیته و بازگشت پذیری فوق‌العاده ای دارد، که باعث می‌شود فرش به شکل اولیه خود بازگردد و دوام بالاتری داشته باشد.

•    الیاف PTT  نرم‌تر و لطیف‌تر از الیاف PET و PBT است، از این رو احساس راحتی بیشتر و لمس دلپذیرتری را  در مصرف کننده ایجاد می‌کند.

•    الیاف PTT  مقاومت خوبی در برابر لکه و چروک دارد.

الیاف PET  ، یا همان الیاف پلی استر، گزینه اقتصادی و پرکاربردی برای بافت فرش محسوب می شود ولی از نظر نرمی و بازگشت پذیری ضعیف‌تر از الیاف PTT است.

الیاف PBT از نظر دوام و مقاومت شیمیایی مزیت دارد. ولیکن قیمتش بالاتر است و چندان در دسترس نیست. از این رو کاربرد چندانی در صنعت فرش ندارد.

کفپوش (Floor Covering)

کفپوش ها معمولاً از پارچه، نمد، رزین، لاستیک یا سایر مواد طبیعی یا مصنوعی تهیه می شوند. کفپوش به سطح پایه اعمال یا چسبانده می‌شود یا روی آن قرار می‌گیرد تا راحتی، دوام، ایمنی و زیبایی دکوراسیون را فراهم کند. در بین الیاف، متداول ترین انتخاب برای تولید کفپوش الیاف PET می باشد؛ به دلیل

•    مقاومت بالا در برابر سایش و فشردگی

•    ثبات ابعادی خوب و دوام مناسب

•    قیمت اقتصادی‌تر نسبت به الیاف PBT و PTT

در خصوص تولیدکفپوش های با کیفیت بالاتر و کاربری های فنی که باید مقاومت حرارتی و شیمیایی بالاتری داشته باشند، استفاده از الیاف PBT توصیه می شود.

به منظور تولید کفپوش با کاربری مسکونی یا تجاری بهتر است از الیاف PTT استفاده شود. زیرا این الیاف الاستیسیته بالایی دارد. ولیکن این الیاف در تولید کفپوش های صنعتی کاربرد چندانی ندارد.

روکش صندلی خودرو (Automotive Seat Cover)

روکش صندلی خودرو علاوه بر مباحث زیباشناختی باید ویژگی های ضد تعریق بودن، با دوام بودن در برابر نور خورشید و کشسانی مناسب را نیز داشته باشد. بهترین گزینه برای تولید روکش صندلی ماشین الیاف PBT می باشد؛ زیرا

•    پایداری حرارتی و مقاومت UV بسیار بالاتری نسبت به الیاف PET و PTT دارد.

•    الاستیسیته و بازگشت شکل عالی دارد که شاخصه مهمی برای پوشش‌های کشسان روکش صندلی خودرو محسوب می شود.

•    مقاومت عالی در برابر مواد شیمیایی و فرسایش دارد.

الیاف PET  را نیز می توان بکار برد ولیکن برای متناسب سازی اش باید از طریق فرآوری با افزودنی‌ها در برابر UV و حرارت مقاوم شود.

الیاف PTT نسبت به الیاف PBT پایداری حرارتی و مقاومت کمتری در برابر اشعه UVدارند. از این رو کاربرد چندان در تولید کاور صندلی خودرو ندارد.

جدول 3. مقایسه PET، PTT و PBT از جنبه کاربرد

جدول 4. انتخاب بهترین کاربرد PET، PTT و PBT بر اساس نقاط قوت و ضعف 

 به طور کلی می توان نتیجه گرفت:

1. PET (پلی‌اتیلن ترفتالات):

در فرش و کف‌پوش:

به دلیل استحکام کششی بالا، پایداری ابعادی و مقاومت سایشی خوب، PET در تولید فرش‌های بافته و سوزنی (Needle-punched) و کف‌پوش‌های تافتینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.خواص مقاومت در برابر لکه و جذب رطوبت کم، آن را برای فرش‌هایی با استفاده خانگی و تجاری مناسب کرده است.

در روکش صندلی خودرو:

PET در روکش‌های پارچه‌ای خودرو به دلیل ثبات رنگی در برابر نور خورشید (UV) و مقاومت به سایش به‌کار می‌رود. استفاده از آن در منسوجات فنی داخلی خودرو (مانند تودوزی درها و سقف) نیز رایج است.

2. PTT (پلی‌تری‌متیلن ترفتالات):

در فرش و کف‌پوش:

PTT به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، برگشت‌پذیری الاستیکی (Elastic Recovery) و نرمی لمس سطح، گزینه‌ای عالی برای فرش‌های مسکونی لوکس و فرش‌های تافتینگ با پای‌پوشی راحت است. خواص مقاومت به لکه‌های آب‌دوست (Hydrophilic Stain Resistance) مانند قهوه و نوشابه، باعث کاربرد گسترده آن در فضاهای پرتردد و خانگی شده است.

در روکش صندلی خودرو:

استفاده از PTT در این حوزه به دلیل خواص فوق، به‌ویژه در خودروهای لوکس با تاکید بر راحتی و زیبایی، در حال گسترش است. نرمی مطلوب و ظاهر درخشان آن، ظاهر زیبایی به روکش‌های داخلی می‌دهد.

3. PBT (پلی‌بوتیلن ترفتالات):

در فرش و کف‌پوش:

به‌دلیل مقاومت گرمایی و شیمیایی مناسب، PBT در کف‌پوش‌های صنعتی و فنی که نیاز به پایداری در شرایط سخت دارند، به‌کار می‌رود. نسبت به PET و PTT کمتر در فرش‌های خانگی استفاده می‌شود ولی در محیط‌های خاص صنعتی کاربرد دارد.

در روکش صندلی خودرو:

مقاومت بالا در برابر حرارت، مواد شیمیایی، روغن و سایش، آن را برای کاربردهای مهندسی خودرو مانند تودوزی مقاوم در شرایط سخت یا بخش‌های فنی مانند پشت صندلی‌ها مناسب کرده است. همچنین در تولید منسوجات تقویت‌شده و کامپوزیتی برای قطعات ساختاری داخلی خودرو کاربرد دارد.

الیاف PET، PTT و PBT، هر سه از خانواده پلی‌استرها محسوب می‌شوند، اما تفاوت در ساختار شیمیایی و آرایش زنجیره‌ای آن‌ها موجب تفاوت‌های قابل‌توجهی در عملکرد و کاربرد آن‌ها در حوزه‌هایی نظیر فرش، کف‌پوش و تودوزی خودرو شده است.

الیاف PET (پلی‌اتیلن ترفتالات) به‌دلیل خواص مکانیکی خوب، مقاومت در برابر چروک، پایداری ابعادی و مقاومت سایشی، به‌عنوان گزینه‌ای عمومی و اقتصادی در تولید فرش‌های ماشینی، کف‌پوش‌های تافتینگ و همچنین روکش صندلی خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد. این لیف در برابر رطوبت، رشد قارچ و کپک مقاوم است و از نظر ثبات نوری (مقاومت در برابر UV) نیز عملکرد مناسبی دارد، لذا در پوشش‌های داخلی خودرو و فضاهای پرتردد کاربرد گسترده‌ای یافته است.

در مقابل، الیاف PTT (پلی‌تری‌متیلن ترفتالات) با ساختار شیمیایی متفاوت (دارای سه کربن در زنجیره دی‌الکلی) ویژگی‌های خاصی مانند برگشت‌پذیری کشسانی بالا، نرمی سطح، مقاومت مطلوب در برابر لکه‌های آب‌دوست و دوام در برابر دفورماسیون‌های تکرارشونده را ارائه می‌دهد. این لیف برای تولید فرش‌های خانگی با کیفیت بالا، کف‌پوش‌های لوکس با پای‌پوشی نرم و روکش صندلی خودرو در محصولات سطح بالا بسیار مطلوب است. ماهیت نرم و کشسان این لیف، عملکرد عالی در راحتی و جذب فشارهای مکانیکی ارائه می‌دهد و باعث شده تا در طراحی‌های جدید روکش‌های داخلی خودروهای پیشرفته نیز جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.

الیاف PBT (پلی‌بوتیلن ترفتالات) با ساختار چهار کربنه در زنجیره دی‌الکلی، دارای انعطاف‌پذیری حرارتی بیشتر، جذب رطوبت نسبتاً بالاتر، و مقاومت بسیار خوب در برابر مواد شیمیایی، روغن، حرارت و سایش است. این لیف در حوزه نساجی فنی و صنعتی، به‌ویژه در کاربردهایی که پایداری عملکرد در شرایط سخت الزامی است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش فرش و کف‌پوش، PBT عمدتاً برای محیط‌های صنعتی با شرایط شیمیایی یا حرارتی سخت کاربرد دارد، نه در فضاهای خانگی. در صنعت خودرو نیز از آن در بخش‌هایی از تودوزی داخلی با عملکرد مهندسی مانند پوشش پشت صندلی، اجزای تقویت‌شده و مواد کامپوزیتی استفاده می‌شود که نیازمند خواص مهندسی دقیق هستند.

در مجموع، انتخاب نوع لیف برای کاربردهای خاص در فرش، کف‌پوش و تودوزی خودرو بستگی مستقیم به الزامات عملکردی، راحتی، زیبایی، دوام و هزینه دارد. PET انتخابی اقتصادی و مقاوم برای کاربردهای عمومی، PTT مناسب برای فضاهایی با تاکید بر راحتی، کشسانی و زیبایی، و PBT گزینه‌ای فنی برای کاربردهای خاص مهندسی و محیط‌های با عملکرد بحرانی محسوب می‌شود.

► کلیه حقوق مادی و معنوی این محتوا متعلق به نساج یار بوده و هرگونه استفاده، بازنشر یا اقتباس از آن تنها با ذکر منبع مجاز می‌باشد.

♦ منابع مطالعاتی پیشنهادی:

1.   'Polyesters: Properties and Applications' by T. V. Dinh, which covers the chemical and physical properties of PET, PTT, and PBT in textiles.

2.    'Textile Fibers, Dyes, Finishes and Processes: A Concise Guide' by H. Kolanjikombil, for comprehensive technical and application-based comparisons of synthetic fibers.

3.    Articles and technical datasheets from fiber producers such as Invista (for PTT - Triexta), Eastman Chemical Company (PBT), and DuPont (PET fibers) provide detailed material performance data.

4.    Research papers on polymer performance in textiles in journals like Textile Research Journal and Journal of Applied Polymer Science.

♦ لینک اشتراک گذاری :

B2n.ir/nassajyar01740►

♦ مطالب پیشنهادی :

 - مقایسه کاربرد نخ پلی استر PTT و نخ پلی پروپیلنBCF در تولید فرش ماشینی

 -مزیت های دستگاه سنگ زنی کاتس KB-7000 KN

.

.

لطفاً ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.